ضلالت و مکر (قرآن)یکی از عوامل ضلالت که در آیات قرآن به آن اشاره شده، مکر است. ۱ - مکر منافقانمكر و خدعه منافقان با خدا، باعث گمراهى ايشان: «إِنَّ الْمُنافِقِينَ يُخادِعُونَ اللَّهَ وَ هُوَ خادِعُهُمْ ... • .. وَ مَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ سَبِيلًا؛منافقان به گمان خود مى‌خواهند خدا را فريب دهند؛ در حالى كه او آنها را فريب مى‌دهد ... و هر كس را خداوند گمراه كند، راهى براى نجات او نخواهى يافت. » ۲ - مکر مشرکانمكرها و خودفريبيهاى مشرکان، زمينه‌ساز گمراهى آنان: «... بَلْ زُيِّنَ لِلَّذِينَ كَفَرُوا مَكْرُهُمْ وَ صُدُّوا عَنِ السَّبِيلِ وَ مَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَما لَهُ مِنْ هادٍ؛... ولى در نظر كافران، دروغ و نيرنگشان جلوه داده شده است، و مى‌پندارند واقعيتى دارد و آنها به سبب اعمالشان از راه خدا بازداشته شده‌اند؛ و هركس را خدا گمراه كند، هدایت كننده‌اى براى او وجود نخواهد داشت.» ۳ - مکر مستکبرانادّعاى مستضعفان، در نقش مؤثّر مكر شبانه‌روزى مستکبران، در گمراهى آنها: «قالَ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا لِلَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا أَ نَحْنُ صَدَدْناكُمْ عَنِ الْهُدى بَعْدَ إِذْ جاءَكُمْ بَلْ كُنْتُمْ مُجْرِمِينَ • وَ قالَ الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا بَلْ مَكْرُ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ إِذْ تَأْمُرُونَنا أَنْ نَكْفُرَ بِاللَّهِ وَ نَجْعَلَ لَهُ أَنْداداً وَ أَسَرُّوا النَّدامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذابَ وَ جَعَلْنَا الْأَغْلالَ فِي أَعْناقِ الَّذِينَ كَفَرُوا هَلْ يُجْزَوْنَ إِلَّا ما كانُوا يَعْمَلُونَ؛(امّا) مستكبران به مستضعفان مى‌گويند: آيا ما شما را از هدايت بازداشتيم بعد از آن‌كه به سراغ شما آمد (و آن را بخوبى دريافتيد)؟! بلكه شما خود مجرم بوديد. و مستضعفان به مستكبران مى‌گويند: مكر و نيرنگ شما در شب و روز (مايه گمراهى ما شد)، هنگامى كه به ما دستور مى‌داديد كه به خداوند كافر شويم و همتايانى براى او قرار دهيم.» و آنان هنگامى كه عذاب الهی را مى‌بينند پشيمانى خود را پنهان مى‌كنند (تا بيشتر رسوا نشوند). و ما غل و زنجيرها در گردن كافران مى‌نهيم؛ آيا جز آنچه عمل مى‌كردند به آنها جزا داده مى‌شود؟!» ۴ - مکر صاحبان زر و زوراستفاده صاحبان زر و زور، از مكر و نيرنگى بزرگ، جهت گمراه كردن مردم از دعوت نوح علیه‌السلام: «قالَ نُوحٌ رَبِّ إِنَّهُمْ عَصَوْنِي وَ اتَّبَعُوا مَنْ لَمْ يَزِدْهُ مالُهُ وَ وَلَدُهُ إِلَّا خَساراً • وَ مَكَرُوا مَكْراً كُبَّاراً • وَ قَدْ أَضَلُّوا كَثِيراً وَ لا تَزِدِ الظَّالِمِينَ إِلَّا ضَلالًا؛ نوح بعد از نوميدى از هدايت آنان گفت: پروردگارا! آنها نافرمانى من كردند و از كسانى پیروی نمودند كه اموال و فرزندانشان چيزى جز زيانكارى بر آنها نيفزوده است. و اين رهبران گمراه مكر عظيمى به كار بردند، و آنها بسيارى را گمراه كردند. خداوندا، ستمکاران را جز گمراهى ميفزا!» ۵ - عناوین مرتبطعوامل ضلالت (قرآن). ۶ - پانویس
۷ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۹، ص۱۳۲، برگرفته از مقاله «عوامل ضلالت (مکر)». |